“InMerge İnnovasiya Sammiti” çərçivəsində İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyinin həyata keçirdiyi “IDDA Awards” müsabiqəsində 27 yaşlı Səmayə Həbibova “İKT-də ilin qadını” və “İlin Gənci” nominasiyalarının qalibi olub.
S. Həbibova qalib olduğu müsabiqə və ümumi fəaliyyəti ilə bağlı Metbuat.az-ın suallarını cavablandırıb. Müsahibəni təqdim edirik:
Səmayə xanım, hüquqşünas olmağınıza baxmayaraq, İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyi tərəfindən Azərbaycanın “İlin Texnologiyada Qadını” və Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən isə “İlin Gənci” seçildiniz. Sizi təbrik edirik. Hazırda Amerikada yaşayırsınız, biznes dünyasının gələcəyi, parlaq şəxsi olduğunuz göz önündədir. Bu yaxınlarda hətta Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatının rəsmi veb səhifəsində Azərbaycandan olan hüquqşünas və uğurlu startap təsisçisi kimi məlumatınız paylaşıldı. Gördüyümüz qədər gərgin iş rejimində çalışırsınız. Motivasiya mənbəyiniz nədir?
Mənim üçün motivasiya amillərin birləşməsindən yaranır. Hüquq və texnologiya arasında körpü yaratmaq üçün bütün bacarıqlarımdan istifadə etməkdən dərin məmnunluq duyuram. Hüququn konservativ sahə olması ilə bağlı fikirləri dəyişdirmək və startap olaraq bu sahədə müsbət dəyişiklik yaratmağı görmək həyəcanvericidir. Ümumiyyətlə, öz sahəmi sevirəm. Hazırda isə startap dünyası mənim gündəlik həyatımın bir parçası olub. Bürokratik maneələri aşmaq üçün əla fürsətdir. Məni bundan daha çox, potensial təsir idarə edir. İstər texnologiya dünyasında hüquqi həllərin tərəfdarı kimi, istərsə də hüquq sistemini daha əlçatan etmək üçün texnologiyadan istifadə etsəm də, işimin insanların həyatında əsl fərq yaratmasını istəyirəm. Düşünürəm ki, ömrümüzdə heç olmasa bir dəfə də olsa həyatımızı dolu-dolu yaşamalıyıq. Əks halda hesab edirəm ki, sadəcə vaxt itirmiş olacağıq.
Hazırda Amerikada yaşamağım isə mənə heç asan deyil. Həm 12 saatlıq vaxt fərqi baxımından müştərək və komanda ilə olan görüşlərimdə çətinlik yaşayıram, həm də həyat tərzinin bahalığı düşünə biləcəyinizdən qat-qat çoxdur. Bu isə tək fiziki olaraq yox, psixoloji olaraq da kifayət qədər neqativ təsirlərə gətirib çıxara bilir. O səbəbdən motivasiyadan əlavə olaraq, çox və daha ağıllı işləmək mənim üçün məcburiyyətdir, seçim yox. Çünki hazırda tək gəlir mənbəyim E-LEGAL-dır ki, qazancımı manat ilə əldə edib, dollar ilə xərcləyirəm.
Sizin baxışınız və liderliyiniz Azərbaycanda ilk "legaltech" startapın - E-LEGAL-ın yaranmasına və uğuruna necə töhfə verdi? Liderliyiniz innovasiyalara və hüquqi texnologiya sənayesində müsbət dəyişikliklərə necə təkan verdiyinə dair konkret nümunələri bölüşə bilərsinizmi?
Mənim liderlik vəzifələrim hüquqda texnologiya sektorunun innovasiya və düzgün ekspertlərin axtarışı ilə xarakterizə olunur. Hər kəs üçün hüquq xidmətlərini əlçatan etmək vizionunu rəhbər tutaraq E-LEGAL-ı təkcə xidmət təminatçısı kimi deyil, həm də Azərbaycanın hüquq landşaftında dəyişdirici qüvvə kimi yaratmağa yönəltmişəm. Strateji qərarların qəbulu, düzgün ekspertlərin seçimi və mükəmməlliyə sadiqlik vasitəsilə şəffaflığı, əməkdaşlığı, sürəti və davamlı öyrənməyi qiymətləndirən iş mədəniyyətini inkişaf etdirməyə çalışıram. Bu liderlik etikası E-LEGAL-ın Azərbaycanda 200-dən çox hüquqi xidmət göstərən və ilk hüquq üzrə texnologiya startapı kimi yerləşdirilməsində mühüm rol oynamışdır. Düzgün seçilmiş ekspertlər olmadan bu mümkün ola bilməzdi.
E-LEGAL ilə “səyahət” sizə nəyi öyrətdi?
Düşünürəm ki, insan yüksək hədəfi qarşısında yaranan problemlərlə barışmalıdır. Uğur düz bir xətt deyil. Çətinliklər və uğursuzluqlar olacaq. Ancaq unutmayın ki, keçdiyiniz hər bir maneə sizi daha güclü və möhkəm edir. İddialı məqsədlər qoyun və rahatlıq zonanızdan kənara çıxmaqdan qorxmayın. Problemlər öyrənmə və inkişaf üçün ən böyük imkanlar ola bilər.
Dəstək sistemi qurun: Özünüzü sizə inanan müsbət, həvəsləndirici insanlarla əhatə edin. Mentorlar əvəzolunmaz rəhbərlik təklif edə bilər, dostlar isə qələbələrinizi qeyd edə və yıxılanda sizi götürə bilərlər.
Öyrənməyi heç vaxt dayandırmayın: Həmişə maraqlı olun, yeni biliklər axtarın və bacarıqlarınızı inkişaf etdirin. Nə qədər çox öyrənsəniz, özünüz üçün bir o qədər çox imkanlar açacaqsınız. Böyüdükcə özünüzü yenidən kəşf etməkdən qorxmayın.
Balansınızı qoruyun: Məqsədinizin sizi istehlak etməsinə imkan verməyin. İstirahət və zövq aldığınız şeylərə vaxt ayırın. Sağlam tarazlıq sizə tükənmişlikdən qaçmağa və motivasiyalı olmağa kömək edəcək. Düzdür mən bu qaydaya hazırda çox əməl edə bilmirəm. Lakin yanvar ayında bir aylıq istirahət götürmüşdüm, bunun isə tək səbəbi tükənmişliyi hiss etməyim idi. Bu halda isə ən sevdiyiniz və size rahatlandıran məşğuliyyət ilə vaxtınızı keçirin. Məsələn, mənim üçün səyahətdir. Həmişə yeni şəhərlərdə yeni imkanlar tapmışam. Beləcə, həm də istirahət vaxtımı sərfəli keçirmiş oluram.
Azərbaycanda “legaltech” sahəsində ilk olaraq E-LEGAL-ın regionda hüquqi xidmətlərin gələcəyini necə formalaşdıracağını təsəvvür edirsiniz? E-LEGAL kimi yeni konsepsiyanı təqdim edərkən hansı çətinliklərlə üzləşdiniz və onları necə dəf etdiniz?
Rəqəmsal hüquqi həllərlə ilkin tanışlığı nəzərə alsaq, Azərbaycanda hüquqda texnologiyanın qabaqcıl olması çətin iş idi və əslində bu hələ də davam edir. Səyahətimiz ictimaiyyəti “legaltech”in üstünlükləri haqqında maarifləndirmək və hüquq ekspertləri ilə əməkdaşlıq vasitəsilə tənzimləyici problemləri həll etməklə çətinliklərin öhdəsindən gəlməkdən ibarət idi. E-LEGAL-ı strateji cəhətdən qabaqcıl kimi yerləşdirməklə və hüquqi xidmətlər üçün bir pəncərə yanaşmasını vurğulamaqla biz nəinki yeni konsepsiya təqdim etdik, həm də hüquq sektorunda texnologiyanın tətbiqinə doğru mədəni keçidə başladıq. Həmin çətinlikləri tamamilə aşmadığımızı dürüstlük prinsipimə sadiq qalaraq etiraf etməliyəm. Lakin düşünürəm ki, yalnız 8 aylıq bir müddətdə çox böyük bir yol artıq dəf etmişik.
E-LEGAL-ın qəbul etdiyi hər hansı əhəmiyyətli media əhatəsini və ya xüsusiyyətlərini qeyd edə bilərsiniz? Bu əhatə dairəsi startapınız haqqında təsəvvürə necə təsir etdi? E-LEGAL-ı və onun hüquqi texnologiya sektoruna töhfələrini tanıtmaq üçün media platformalarından hansı üsullarla strateji istifadə etmisiniz?
Sözün düzü, bu vaxta kimi media müsahibələrinə çox isti baxmırdım. Həm vaxt baxımından əziyyət çəkirdim, həm də çox danışmağı sevən biri deyiləm. Düşünürəm ki, ortaya əsaslı bir iş qoyduqda, o iş özü danışacaq artıq. Lakin 3 ay əvvəl bir dəfə müsahibə verdikdən sonra həm xidmətlərimizə olan tələbat artımı, həm də daha çox insanın bu barədə mənə yazıb fəxr etdiyini bildirməyi sevindirdi məni. Media vasitəsilə daha çox insanların bizi tanıması E-LEGAL-ın hüquqi innovasiyalara təsirinin sübutu olmuşdur. Diqqətəlayiq qeydlər arasında E-LEGAL-ın Azərbaycanda ümumi olaraq hüquqi xidmətlərin yenidən formalaşdırılmasında əhəmiyyətini vurğulamağı ilə bağlı cümlələri xatırlayıram və o publikasiyadan sonra hər tədbirdə və ya hər hansı görüşlərdə bizi hüquqi texnologiya sənayesində əsas təsir edən mühüm amil və komanda kimi flaqman olduğumuzu qeyd edən çoxlu təriflər eşidirdim və bu, əlbəttə ki, çox xoş idi. Necə deyərlər, xalqın gözü tərəzidir.
E-LEGAL tərəfindən təqdim edilən hər hansı texnoloji yeniliklər və onların "legaltech" mənzərəsi daxilində əhəmiyyəti haqqında ətraflı məlumat verə bilərsinizmi?
Texnoloji innovasiyalara sadiqliyimiz E-LEGAL-ın təkliflərinin əsasını təşkil edir. Bildiyiniz kimi E-LEGAL Azərbaycanın ilk hüquq və texnologiya vəhdətini gətirən və hazırda da uğurla fəaliyyət göstərən portaldır. Elektron müqavilə tərtibatı aləti, birgə idarə panelləri, hüquqşünas və müştəri kommunikasiyası üçün messencer, hüquq xəbərləri və yararlı hüquq bloqları paylaşmaq üçün isə informativ bölmə və elektron imza həlləri kimi xüsusiyyətlər sənayeyə məxsus mediada geniş şəkildə işıqlandırılmışdır. Bu yeniliklərin hüquqi proseslərin sadələşdirilməsinə, xərclərin azaldılmasına və istifadəçi təcrübəsinin artırılmasına təsiri cəmiyyətin diqqət mərkəzində olub. Davam edən inkişafları nəzərə alaraq bu il, o cümlədən süni intellektlə işləyən hüquqi sənədlərin nəzərdən keçirilməsi və avtomatlaşdırılmış hüquqi araşdırmalarla bağlı xidmətlər təqdim etməyi planlayırıq. Hazırda 200-dən artıq hüquq xidmətimizə məhkəməyəqədərki məsələlərin həll edilməsi, hazırlıq və istənilən növ korporativ hüquq məsələlərin həlli yer alır. Bildiyiniz kimi, məhz bu səbəbdən E-LEGAL Azərbaycanda hüquq sahəsində katalizator rolunu oynadı. Hələ veb səhifəmizi açıq etməmişdik ki, mediada bu barədə məlumat paylaşdıqdan qısa bir müddət ərzində artıq bir çox vəkillərdən əməkdaşlıqla bağlı təkliflər gəlmişdi. Bu isə nəzərdə tutduğumuz hədəfə çatmağımızı asanlaşdırdı.
Yaşıdlarınız, bir çox gənc üçün motivasiya mənbəyisiniz. Gənclərə nə məsləhət vermək istərdiniz?
Düzünü desəm, ən başlıcası qığılcımı tapmaqdır. Sizi həqiqətən həyəcanlandıran nədir? Müəyyən bir yolu izləmək üçün təzyiq hiss etməyin, çünki o, kağız üzərində yaxşı görünür. Marağınızı alovlandıran bir şeyin arxasınca gedin. İşləriniz çətinləşəndə bu daxili alov sizin ən böyük motivatorunuz olacaq. Başqasının xəyalının arxasınca getməyin. Maraqlarınızı araşdırın və sizi həqiqətən nəyin həyəcanlandırdığını kəşf edin. Bu ehtiras uzun müddətdə motivasiyanızı artıracaq. Əks halda, çox tezliklə “give up” etmiş olacaqsınız. Xüsusən də, Kaliforniya kimi hər şeyin ifrat dərəcədə bahalı olduğu bir ölkədə yaşamaq istəyirsinizsə.
Gələcəklə bağlı planlarınız nədir?
Qeyd etdiyim kimi, artıq süni intellektin köməyindən yararlanaraq xidmətlər təqdim edən funksiyaların üzərində işləyirik. Bunun üçün isə ilkin bazar Amerika olacaq. Bu vaxta kimi yalnız Azərbaycanda fəaliyyət göstərməyimizə baxmayaraq, 150000 AZN investisiya və qrant əldə edə bilmişik. Əlbəttə ki, gəlirlərimiz də formalaşıb artıq. Lakin Amerika kimi böyük bazara daxil olmaq üçün daha böyük maliyyə vəsaitinə ehtiyacımız qaçılmaz olacaqdır.
Gülbəniz Hüseynli / Metbuat.az
Məqalə Medianın İnkişafı Agentliyinin (MEDİA) maliyyə dəstəyi ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” mövzusu üzrə dərc olunub.
