İraq və Suriyada böyük güclərin maraqlarının toqquşmasının 3-cü dünya müharibəsinə gətirib çıxara biləcəyi ilə bağlı əslində iki yanaşma var. Birincisi odur ki, 3-cü dünya müharibəsi başlana bilər. İkinci fikir isə odur ki, 3-cü dünya müharibəsi artıq çoxdan başlanıb. Sadəcə bu iş müsəlmanların, müxtəlif qrupların, muzdluların əli ilə həyata keçirilir. Amma mən inanmıram ki, Mosul şəhəri uğrunda mübarizə aparan və ABŞ, Türkiyə və Rusiya tərəfindən dəstəklənən hansısa qruplar təmas xəttində bir-biri ilə döyüşsünlər. Mənə belə gəlir ki, onlar bir-biri ilə razılığa gəlib şəhəri böləcəklər. Necə ki, vaxtilə Almaniyada Berlini Qərb və Şərq hissələrinə bölmüşdülər. Əgər Mosul "İŞİD"çilərdən təmizlənsə, çox güman ki, məsələ bu şəkildə də həll olunacaq.
Bunu "Baku Network" ekspert qrupunun rəhbəri, təhlükəsizlik və beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Elxan Ələsgərov Milli.Az-a açıqlamasında İraqın Mosul şəhərinin İŞİD terrorçularından təmizlənməsi uğrunda aparılan əməliyyatları şərh edərkən deyib.
Onun fikrincə, Mosulda baş verən hadisələrə aydınlıq gətirmək üçün ilk növbədə İŞİD-in yaradılması məsələsinə nəzər yetirmək lazımdır: "Məlumatlara görə, İŞİD-in elan olunması mərkəzi İraq olub və onun yaradılması Səddam Hüseyn ordusunun radikal yönlü yüksək vəzifəli zabitlərinin adı ilə bağlıdır. İŞİD-in böyük qrupları İraqdan başlayaraq daha sonra Suriyaya daraşdılar. Onların İraq ərazisində əllərində olan ən böyük yaşayış məntəqəsi isə Mosul şəhəridir. Eyni zamanda, "İslam Dövləti" deyilən bu qurumun paytaxtı kimi Suriyada Rakka şəhəri olduğu elan edilib. Əslində isə "İŞİD-in paytaxtı" deyilən bir anlayış yoxdur. Mövcud olan struktur indiki, bizim bildiyimiz dövlət anlayışından fərqlənir. Çünki orada heç dövlət də yoxdur. Orada böyük radikal qruplar var".
Ekspertin fikrincə, indi Mosulu bir neçə qüvvə ələ keçirməyə çalışır. Mosul uğrunda mübarizənın kökündə isə Mosulda və onun ətrafındakı neft yataqları durur: "Bəllidir ki, Kərkük və Mosul İraqın ən çox neft yataqlarının olduğu və hasil edildiyi ərazilərdir. Ona görə də müxtəlif qüvvələr oranı ələ keçirməyə can atır. İraqda bir neçə qrup "İŞİD"çilərin Mosuldan çıxarılmasını planlaşdırmışdı. İlk növbədə kürdlər Mosulu Ərbildən sonra özlərinə məxsus olan ən böyük şəhər sayırlar. Eyni zamanda türkmənlər bu şəhərə iddialıdırlar. Qısası, Mosul həm ərəb, həm kürd, həm də türk və digər xalqların sivilizasiyalarının ortaq məskənidir. Bu şəhərin ələ keçirilməsi həm yerli qrupların, həm də İraqın mərkəzi hakimiyyətinin arzusudur. İraqın mərkəzi hakimiyyəti ABŞ tərəfindən dəstəklənir. Kürdlər də amerikanlar tərəfindən təlimatlandırılırlar. Eyni zamanda, Mosulun vaxtilə Osmanlı İmperiyasının ən vacib məntəqələrindən biri olduğunu da unutmaq lazım deyil. Yəni Mosul Türkiyə ilə sıx tarixi bağlılığı olan şəhər olduğundan Türkiyənin də Mosulla bağlı öz planları var, ona görə də İŞİD-i bu şəhərdən çıxarmağa çalışır.
Burada Rusiyanın da mövqeyini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Bağdadda İraq, Suriya, Rusiya, İran zabitlərindən ibarət terrora qarşı koordinasiya mərkəzi yaradılmışdı. Bildiyimiz kimi, Rusiya Suriyada antiterror əməliyyatları aparır. Ona görə də hazırda Rusiyanın əsas ehtiyatlandığı şey Mosuldan çıxarılan terrorçuların Suriyaya axın etməsidir. Belə olsa, Suriyadakı hərbi vəziyyət daha da gərginləşə və Rusiyanın rəhbərliyi ilə aparılan antiterror əməliyyatlarını ağırlaşdıra bilər. Ona görə də yaranmış vəziyyətdə gözləmə mövqeyi müşahidə edilir. Bütün qüvvələr Mosula qarşı genişmiqyaslı əməliyyata hazırdır, lakin ABŞ və Rusiya arasında olan ziddiyyətlər bu əməliyyatı bir oyuna çevirib.
Digər bir məsələ İranla bağlıdır. İran antiterror koalisiyasında böyük rol oynayıb və yenə də oynayır. Çünki əməliyyatlarda İrandan gəlmiş könüllü hərbi qruplar da iştirak edib".
E.Ələsgərov hesab edir ki, indi Mosul bir düyünə çevrilib: "Mosulu ələ keçirmiş qüvvə antiterror əməliyyatlarında və ümumən bölgədə mövqelərini əhəmiyyətli şəkildə gücləndirəcək. Ona görə də hazırda heç bir qrup birbaşa döyüşə girmir. Çünki şəhərə giriş, təbii ki, böyük insan itkiləri ilə müşayiət olunacaq. Bu səbəbdən də indi hamı gözləmə mövqeyindədir.
Digər tərəfdən, Suriyadakı terrorçular Mosuldakı İŞİD-çiləri Suriyaya çağırır. Mosulda İŞİD-çilər mühasirədə olsalar da, Suriyada bir neçə cəbhə var. Ona görə də bu qüvvələr həmin cəbhələrdə istifadə oluna bilər. Çox güman ki, terrorçuların böyük qrupları şəhərdən çıxarılacaq. Amma hansı koalisiya üzvünün Mosula birinci girəcəyi sual altındadır. Çox güman ki, bu məsələ siyasi çəkişmələrdən sonra həll olunacaq".
Qeyd: Analoji mövzularla bağlı geniş məlumatları aşağıdakı resurslardan da əldə etmək mümkündür:
http://bakunetwork.com
Bizi Facebook-dan, Twitter-dən və Youtube-dan izləyin.
İlkin İzzət
Milli.Az
