Alimdə tələb olunan əsas keyfiyyətlərdən biri də araşdırdığı mövzuya mükəmməl şəkildə bələd olmaq, onun lehinə və əleyhinə olan dəlilləri öyrənməkdir. Alim hər hansı məsələ barədə öz mövqeyini ortaya qoyarkən, buna ediləcək etirazları da nəzərə almalı, hətta onları qabaqlamağı bacarmalıdır.
Əgər belə olarsa, o, öz mövqeyini daha uğurlu şəkildə müdafiə edə bilər. Böyük İslam alimləri bu qaydaya ciddi şəkildə riayət etməyə çalışırdılar. Onlar əks qüvvələrin arqumentlərini diqqətlə öyrənir, bunlara tutarlı əks-cavablar hazırlayırdılar.
Zəmanəsinin məşhur mərceyi-təqlidi olmuş, “tənbəki fətvası”nın müəllifi kimi tarixə düşmüş Mirzayi-Şirazi elmini təkmilləşdirmək üçün Nəcəf şəhərinə gələndə “Sahibi-Cəvahir” ləqəbli Şeyx Mühəmmədhəsən İsfahani Nəcəfinin dərslərinə qatılır. O, 7 il ərzində Nəcəfin elmi mühitində özünü müctəhid kimi təsdiq edir.
Sahibi-Cəvahirin vəfatından sonra şiə dünyasının böyük əksəriyyəti Nəcəfdə yaşayan başqa bir elm nəhənginə – Şeyx Mürtəza Ənsariyə təqlid etməyə başladı. Dostları Mirzayi-Şiraziyə məsləhət görürlər ki, bundan sonra Şeyx Ənsarinin dərslərinə qatılsın. Mirzə bir neçə gün Ənsarinin dərsində iştirak edir. O zamanlar Ənsarinin dərs məclisləri çox izdihamlı keçirdi. Həzrət Əlinin (ə) hərəmində qurulan bu dərslərdə yüzlərlə tələbə iştirak edirdi.
Mirzayi-Şirazi Sahibi-Cəvahirin dərslərini görmüşdü, ona görə Şeyx Ənsaridən də bu cür təsir gözləyirdi. Amma gözlədiyinin əksinə olaraq, Şeyx Ənsarinin dərslərindən istədiyini ala bilmir. Axırda məyus olur, ümumiyyətlə Nəcəfi tərk edib İrana qayıtmaq qərarına gəlir.
Bundan xəbər tutan tələbə dostları məsələni Şeyx Ənsariyə xəbər verirlər. Şeyx Mürtəza Ənsari bu cür bacarıqlı bir elm adamını itirməyi bağışlanmaz səhv kimi dəyərləndirirdi. Buna görə də tələbələrdən xahiş edir ki, Mirzayi-Şirazini onun yanına dəvət etsinlər.
Mirzə dəvəti qəbul edib Şeyx Ənsarinin görüşünə gəlir. Şeyx Ənsari onunla bir fiqhi məsələnin müzakirəsinə başlayır, mövzu barədə fikrini soruşur. Mirzayi-Şirazi öz mövqeyini izah edir. Şeyx Ənsari deyir: “Əgər sənin sözünə belə bir etiraz etsəm nə cavab verərsən?” Sonra o, Mirzənin mövqeyini şübhə altına qoyan bir irad irəli sürür. Mirzə həmin iradla razılaşır və əvvəlki fikrinin yanlış olduğunu etiraf edir. Şeyx Ənsari davam edir: “Amma bayaq söylədiyim iradın özünə də belə bir irad etmək olar. Bu zaman sənin birinci fikrinin daha düzgün olduğunu deyə bilərik”. Mirzə onun qeydini dinləyir və razılaşır. Sonra Şeyx Ənsari yenə fərqli bir fikir irəli sürür və bayaq dediyinin əksini sübut edir. Mirzənin razılaşmaqdan başqa çarəsi qalmır. Bu qayda ilə Şeyx Ənsari həmin fiqhi məsələ barədə Mirzayi-Şirazinin ilk mövqeyini ardıcıl olaraq yeddi dəfə dəstəkləyir, sonra rədd edir, hər dəfə də Mirzə onun sübutlarını qənaətbəxş sayaraq təsdiq edir.
Söhbətin sonunda Şeyx Ənsari Mirzayi-Şiraziyə deyir: “Sənin iştirak etdiyin dərslər bütün tələbələr üçün deyilən ümumi dərslər idi. Tələbələrin hamısının səviyyəsi eyni olmadığı üçün mən çox dərinliyə girə bilmirəm. İndiki müzakirə isə xüsusi tələbələrə layiq söhbətdir”. Mirzayi-Şirazi başa düşür ki, Şeyx Ənsari onun üçün kəşf edilməmiş bir xəzinədir. Həvəslə onun dərslərinə qatılmağa razılıq verir. Bunda sonrakı 15 il ərzində (Şeyx Ənsarinin vəfatına kimi) Mirzayi-Şirazi ustadının sevimli və bacarıqlı tələbəsinə çevrilir. Hətta deyilənlərə görə, Şeyx Ənsari söyləyirmiş ki, mən dərslərimi üç nəfər tələbəm üçün deyirəm, onlardan biri də Mirzayi-Şirazidir.
İslam.az
