Çin Qazaxıstanın müxtəlif sahələrinə investisiya
yatırmaqla bu ölkəni ələ alır.
Publika.az xəbər verir ki, 365info.kz saytı Qazaxıstanda
çinlilərin sayını araşdırıb.
Çinin neft şirkətləri Qazaxıstana 16 il əvvəl gəldilər. Hər şey
ondan başladı ki, 1997-ci ilin sentyabrında Çin milli neft-qaz
korporasiyası (CNPC) Qazaxıstanın “Aktobemunayqaz” Səhmdar
Cəmiyyətinin səhmlərinin 60 faizini aldı. CNPC-nin 10 faiz səhminin
dövlətə aid olduğu nəzərə alınsa, deməli Qazaxıstan şirkətinin
səhmlərini birbaşa rəsmi Pekin əldə edib. Həmin dövrdən başlayaraq,
Çin şirkətləri Qazaxıstan neftinə yiyələnməyə başladı.
2001-ci ildə CNPC “Buzachi Operating Ltd” şirkətinin 50 faiz
səhmini, 2006-cı ildə isə “PetroKazakhstan” şirkətinin 50 faiz
səhmini aldı. Beləliklə, Akyubinsk bölgəsində istehsal edilən
neftin 97 faizi Çinin mülkiyyəti oldu. Çin şirkətləri Qazaxıstanın
başqa neft regionlarında da aktivdirlər.
Çin “Qərbi Çin-Qərbi Avropa” və “Qazaxıstan dəmiryolu”
nəqliyyatlarına da 600 milyon sərmayə qoyur. Bununla yanaşı, Pekin
infrastruktura, kənd təsərrüfatına, turizmə və başqa sahələrə də
maraq göstərir. Qazaxıstan və Çin rəhbərliyi 45 layihə üzrə birgə
iş həyata keçirmək haqda razılığa gəliblər.
2008-ci ildən başlayaraq, çinlilər kütləvi şəkildə Qazaxıstana
axışmağa başladılar. 2012-ci ildə rus professor Maslov fərziyə
irəli sürdü ki, “yaxın illərdə Qazaxıstana 5 milyon çinli gələ
bilər”.
2014-2015-ci illərdə Çinin rəsmi nəşri olan “Xuansyu Şibaon”
yazırdı ki, Qazaxıstanda 400 min etnik çinli yaşayır. 2015-2016-cı
illərdə isə Qazaxıstana rəsmi şəkildə gələn çinli işçilərin sayı
100 faiz artdı. Təkcə bir il ərzində 11860 Çin vətəndaşı
Qazaxıstanda işləmək üçün rəsmi icazə aldılar. Bütövlükdə
Qazaxıstanda əmək miqrantlarının 38 faizi çinlilərdir. Ən maraqlı
məqam isə Qazaxıstanda işləyən çinlilərin əmək haqlarının
qazaxların əmək haqlarından beş dəfə çox olmasıdır.
Asif