Azerbaycan, Baki, 26 yanvar /Trend, muxbir Elcin Mehdiyev/
“Con Kerrinin ABS dovlet katibi teyin olunmasi ABS-Azerbaycan munasibetlerinde suayirici xetdir. C.Kerri dovlet katibi olanadek de ABS-Azerbaycan munasibetlerinde muxtelif movzular uzre de problemler yaranirdi. Ancaq bu problemler uzun zaman cekmeden de hellini tapirdi”. Bu barede Trend-e Siyasi Innovasiya ve Texnologiyalar Merkezinin direktoru Mubariz Ehmedoglu deyib.
Onun sozlerine gore, Metyu Brayzanin Azerbaycana sefir teyinatina ermenilerin maneesi C.Kerri senator olarken basladi: “Kerri dovlet katibi teyin olunduqdan sonra ermeniler terefinden lenetlenmis Metyu Brayza ABS dovlet strukturlarinda, o cumleden, Dovlet Departamentinde is tapa bilmedi. Ermenilerin M. Brayzaya munasibeti ve Kerrinin dovlet katibi teyin olunmasi demek olar ki, MDB mekanini ela bilen diplomatin karyerasini bitirdi. Ermeniler Azerbaycani coxdan dusmen elan edibler”.
Politoloq qeyd edib ki, ermenilerle coxsaheli, six emekdasliga malik C.Kerri dovlet katibi teyin olunduqdan sonra antiazerbaycanritorikasi numayis etdirmese de, ABS-in siyasetinde guclu antiazerbaycanciliq yarandi.
M.Ehmedoglu bildirib ki, “Azadliq Radiosu"nun da vedine xilaf cixib Azerbaycan hokumeti eleyhine aciq fealiyyete baslamasi da C.Kerrinin Dovlet katibi postunda oturmasindan sonraya dusur: “Ilham Eliyev musteqil siyaset aparir. Onun Dagliq Qarabagla bagli musteqil siyasetle yanasi, movqeyi sert ve barismazdir.
1989-cu ilin iyulunda ABS Konqresi Dagliq Qarabag ermenilerinin xeyrine qetname qebul etdi. Sonradan bu qetnamenin metni ermenileri qane etmediyi ucun 1989-cu ilin noyabrinda yeni qetname qebul edildi; SSRI-ni ve Dagliq Qarabag ermenilerini beraber teref kimi danisiqlara qatilmasi ucun Qorbacova cagiris etdiler. Dagliq Qarabag ermenilerine daha xususi munasibet gosterilmekle yanasi, bu qetnamenin metninde hem de gosterilirdi ki, Dagliq Qarabagda azerbaycanlilar tekce ermenileri deyil, hem de yehudileri qirirlar”.
M.Ehmedoglunun sozlerine gore, C.Kerri indi tabeciliyinde oldugu butun emekdaslarini prosese qatsa da bele, o dovrde Dagliq Qarabagda yasayan birce nefer de olsun yehudinin ad ve soyadini mueyyenlesdire bilmez. Cunki Dagliq Qarabagda yehudi yasamayib:
“1990-ci il yanvarin 18-de Dagliq Qarabag ermenilerinin Ermenistana birlesdirilmesini meslehet bilen muracietde azsayli imzalardan biri de C.Kerriye mexsusdur. 1994-cu ilde ateskes rejimi elan edildikden sonra bir qrup ABS konqresmeninin komekcisi ve aile uzvleri isgal olunmus Dagliq Qarabagda, o cumleden isgal olunmus Agdam erazisinde oldular. Iki konqresmenin de daxil oldugu 16-17 neferlik numayende heyetini ermeni torpagi kimi Dagliq Qarabag torpaginin mustesnaligi sovqe getirmisdi. Agdam torpaginin ermeniler ucun bu qeder qiymetli olmasini hetta eli avtomatli, qan token din xadimi Pargev Martirosyanla da muzakire etmisdiler”.
Politoloq vurgulayib ki, dovlet katibi teyin olunmazdan azca evvel C.Kerri Ramil Seferovun ekstradisiyasina gore Macaristani cezalandirmagi, Azerbaycani ise avtobusun altina atmagi teklif etmisdi:
“ABS-daki ermeniler ABS Dovlet Departamentinde ve Ag Evde oz ermenilerini vezifede oturtmaq istiqametinde ciddi seyler gosteribler. C.Kerrinin dovlet katibi teyin olunmasi ile ABS-daki ermeniler bu meqsedlerine nail oldular. Indi ABS Dovlet Departamentinin emekdaslari Cenubi Qafqazdaki butun proseslere ermeni eyneyi vasitesile baxirlar. Ermenistanin maraqlari teleb edende hetta Azerbaycanin maraqlarini tapdalayiblar. Ermenistan hetta Gurcustani usteleyib. Ermenistanin KTMT ve AIB uzvu olmasi da ABS-in Ermenistana munasibetini daha da artirib. ABS gurcu -abxaz demir yolunun cekilmesinin tam terefdaridir. ABS resmilerinin butun bu davranisinin esasini rehberlerinin ermeniperest olmasi teskil edir. Analitik qabiliyyeti olan ABS memuru basa dusur ki, vezifeye teyin olunmamisdan bir nece gun once R.Seferovun ekstradisiyasina gore, Azerbaycani avtobusun altina atmagi teklif eden C.Kerri ermeniperestlikden uzaqlasa bilmez. ABS Dovlet Departamentinin, o cumleden “Azadliq Rradiosu"nun emekdaslarinin gelecek karyerasi ise indi C.Kerriden asilidir. Ona gore, ABS Dovlet Departamentinin emekdaslari ermenilere endazeni asan xidmet etmekle rusvet verirler”.
Politoloq vurgulayib ki, Dagliq Qarabag tenzimlenmesinde prezident B.Obamanin imzasini redd etdiler.
Onun sozlerine gore, Barak Obamanin imzaladigi Madrid Prinsiplerinin Yenilenmis variantinda birinci addim Dagliq Qarabag etrafindaki erazilerin Azerbaycana qaytarilmasi, ikinci addim ise Dagliq Qarabagin statusunun mueyyenlesmesidir:
“Amerikali hemsedr Ceyms Uorlikin hazirladigi, ABS Dovlet Departamentinin desteklediyi “amerikan variantin”da birinci addim Dagliq Qarabag ermenilerine statusun verilme mexanizmi mueyyenlesmesidir. Dagliq Qarabag etrafindaki erazilerin Azerbaycana qaytarilmasi, hetta ikinci olmayan sonraki addimlardan biridir. Bununla da C.Uorlik ve Dovlet Departamentinin emekdaslari ermeniperest Kerriye yaltaqlanmagin yeni numunesini yaratdilar. Elece de, ABS Dovlet Departamenti emekdaslarinin Azerbaycani incitmesi de korrupsiyanin daha basqa novudur. Ancaq korrupsiyanin 3-cu novu de var; C.Kerrini vezifeye teyin etdiren ermeniler ABS Dovlet Departamentinin memurlarina kifayet qeder rusvet vermek imkanlari qazaniblar”.
Politoloq elave edib ki, C.Kerrinin Dovlet Katibi teyin olunmasi ile ABS-daki ermeni etnokriminal inqilabi eyni vaxta dusdu. Ermeni etnokriminallarinin qazandigi pulun boyuk bir qisminin ABS Dovlet Departamentinin emekdaslarinin cibine axdigini ehtimal etmek olar:
“Mehz Kerri vezifeye teyin olunduqdan sonra ermenilerin ABS-a axini da guclendi. Cunki ABS-daki etnokriminalinin xerci artib. Bu ise elave isci quvvesine ehtiyac yaradib. Neticede Ermenistandan IT mutexessisleri ABS-a axir. ABS Dovlet Katibi C.Kerri cox boyuk ermeniperest baqaja malikdir ve bu Dovlet Departamentinin Azerbaycanla elaqelerinde ozunu yalniz neqativ formada gosterir. Bas verenler ABS-in Cenubi Qafqazdaki siyasetini iflic veziyyetine salib. Bele davam edeceyi teqdirde ABS-in regiondaki maraqlari tamamile itecek. C.Kerri veziyyeti xilas ede biler. O, Azerbaycan ve Dagliq Qarabagin Azerbaycana mexsuslugu ile bagli aydin beyanatlar vermeli, Azerbaycanin erazi butovluyunu aydin sekilde desteklemelidir. Bu, ABS diplomatlari terefinden basa dusule biler”.
Meqale muellifi ile elaqe unvani: agency@trend.az
