Məni ağladan it

Məni ağladan it
14:19 4 Noyabr 2016
45 Digər
Ölkə mətbuatı
A- A+

 

Mərdəkan bağlarında qəflətən bir dəstə it çıxdı qarşıma. Lap köhnə qədim itlər... Elə bil, uzaqdan gəliblər.  İllərin ağırlığı, ağrı-acısı, ehtiyacı  itlərin kədərli baxışlarında və “əyin başları”ndan hiss olunur. Hamısı  nədənsə gileylidir. Arabir hürmələri, zingildəmələri  daxildəki narazılığı ifadə edir.  Biri sahibinin qaba rəftarından,  biri  maşınların təkərlərindən, biri    sərtliyindən,  biri də yeməkxana sahibinin qəddarlığından  baş götürüb qaçıb. Axırda bir yerə yığılıb, yenə it olublar, ayrı-ayrı deyil,  bir dəstədə birləşiblər.  Birliyi insanlarda yox, özlərində tapıblar.

 

Səkkiz itdi. Biri axsayır, di gəl,  yoldaşlarının hamısından öndədir. Birinin isə  bir  gözü yumulub, deyəsən, kordur. Tək gözü ilə ora-buranı axtarır. Hərdənbir ağacların dibini sulayır. Tez–tez qabağa gedib burnu   ilə xırda daşlara toxunur, bir az  iyləyib  qayıdır, yenidən dəstəyə qoşulur. Aralarında biri də  var, quyruğunu qaldırıb  qoyub belinə. Kefi yüzlə gedir. O qədər lovğadır ki, az qala ayaqları  bir-birinə dolaşıb yıxılsın. Hiss edirsən ki, sevir, özü də yaman sevir. Bir it də var,  dəstəyə qarışmır, onlarla  yanaşı gedir, amma dəstədəki  itlərə hürə-hürə gedir. Görünür, o, dəstədə hansısa  itin birinə hürür. Haqqı tapdalanıb. Ya onu dəstədən qovublar, ya da bu dəstəyə yaxınlarda  rast  gəlib,  hələ  onların qayda–qanunlarına  uyğunlaşa bilmir.

 

İtlər yeridikcə  hərdənbir  o tərəf–bu tərəfə hürür. Sanki insanlara  xatırladırlar ki, qorxmayın biz itik, biz hələ də hürə bilirik, hələ itliyimizi itirməmişik. İstəsəniz, bizi götürüb saxlaya bilərsiniz.

 

Abşeron sanatoriyasının bağlarında itlərə  xeyli baxdım. O saat onlar da ayaq saxladı. Biri lap irəli gəldi. Qulağını şəklədi. Sonra quyruğunu buladı. Bir az da irəli gəlib çömbəldi, qabaq ayaqlarını irəli uzatdı və astadan hürdü. Bu hürməyin içində bir hüzn vardı: hirslə hürmək deyildi. Səs yumşaq  idi. Elə bil, bu səsin içində göz yaşı vardı.

 

Korpusa yerləşdik. Həyat yoldaşım  həmişəki kimi  yenə  öz ali göstərişlərindən birini verdi: şairliyin tutmasın. Bura sanatoriyadır, itlə-zadla oynama, dost var, düşmən var.

 

Həyətə düşdüm. Elə bil, itlər  məni gözləyirdi. Hamısı  sıra ilə  dayanıb  baxırdı. O  biri -  o tək it də bir az aralı dayanıb hürürdü. Onun aramsız hürməyi  dəstədəki ədalətsizliyə  etiraz kimi yozula bilərdi.  Ya  itlərin içindəki mövcud bir adətə  etiraz edirdi, ya da itlərin başçısına bildirmək istəyirdi ki, bax, sənin yanındakılar yatıb, amma mən sərvaxtam, iş başındayam, hürürəm, onlardan etibarlıyam.  O itin daha nə dediyini  mən  bu tezliklə  öyrənə bilməzdim, vaxt lazım idi.

 

İtlər  bəzən adamları müşayiət edir,  onlarla xeyli addımlayır,  adamlar  korpusa daxil olandan sonra  binadan  çıxan başqa adamları dayanacağa qədər ötürürdülər. Sonra ordan bir adamla korpusun qabağına gəlirdilər. Bütün bunların bir mənası vardı. İtlar özlərini insanlara tanıdıb demək istəyrdilər ki, biz itik, bizi niyə unutmusunuz, bizim zəncirimizi niyə açıb çölə buraxdınız. Hər adam  onları başa düşmür, bəziləri isə ayaq saxlayıb  itlərə  xeyli yorğun – yorğun

baxırdı.

 

İtlərin başqa bir günahı da ola bilərdi. Bəlkə onlar sahiblərinə xəyanət ediblər, sahibləri də onları küçələrə buraxmaqla cəzalandırıb. Amma yox, it heç vaxt xəyanət etmir, daha doğrusu bacarmır.

Bir səbəb də ola bilər: onları evlərdən tuziklər didərgin sala bilərdi.

 

Hər səhər yuxudan ayılan kimi həyətə qaçırdım, itləri görməyə tələsirdim. Elə bilirdim ki,  sanatoriya rəhbərliyinin bu gün-sabah  onları güllələtmək fikri var. Çünki itlər  get–gedə  güllə qabağına gələnə oxşayırdılar, hərəkətləri, hürmələri, insanları qarşılamaları, yola salmaları onların güllələnməyini labüd edirdi. Bunun bir günahı da məndə idi, çünki  onlara  çox yaxınlaşıb   ürəkləndirirdim, insanlara inanmağı  aşılayırdım. İtlər mənə inanıb gizləndikləri yerdən açıqlığa çıxırdı.

 

Bəzən bu dəstəni yer kürəsinə,  tək gəzən iti  isə Yerin peyki olan aya bənzədirdim. Onu hansısa  bir cazibə qüvvəsi  itlərə qarışmağa qoymurdu. İt dəstəsinin peyki olan  tək it,  elə bil,  günahsız olduğunu  sübut etmək istəyirdi. Əslində, dəstədəki itlər ona heç nə demirdi,  heç başlarını  da qaldırıb ona baxmırdılar. Tək it onlara hürürdü, hərdən hirslə, hərdən də yavaş – yavaş qaralarına danışırdı. Belə güman etmək olardı ki, dəstədəki itlər bu bağa  təzə gəliblər, tənha it isə bu bağda böyüyüb boya–başa çatıb. Dəstədəki itlər onun bağını, yurdunu işğal edənlərə  oxşayırdı. Ona görə də tənha it dəstədəki itlərlə barışmırdı.

 

İtlər ən çox gecə hürürdülər. Dəstədəki itlər tək–tük, tənha it isə yurdu talanmış  qurd kimi ulayırdı.  Onların  gecə  hürüşü gündüzünkündən fərqlənirdi.  Elə bil,  gecənin qaranlığı itləri sıxırdı: insan axtarır, insan gəzirdi. Mən onların səsini ayırd etməyə çalışırdım. Bilirdim, bu səs  axsayan itindir, yoxsa kor itin. Təxmini bilirdim.  Tənha  itin səsi zənguləyə bənzəyirdi. Onda elə bir boğaz vardı ki,  adamın başının tükü biz-biz olurdu. O, hürmürdü, hönkürürdü. Ağzından səsləri  şəlalə kimi çölə daşdırırdı. Səs onun ağzından daşdıqca  ağlamaq istəyirdim.

 

46 il bundan qabaq biz  İmişli rayonunun  Şirinqum qışlağında qoyun saxlayırdıq. 10 yaşım olardı. Alaçığımızdan üç yüz metr  kənarda bir neft buruğu vardı. Gündüzlər buruğun səsi eşidilmirdi. Gecələr isə yaralı insan kimi inildəyirdi. Onda itlərimiz o buruğa hürürdü. Amma o itlərin birinin zənguləsi  hələ də yadımdadı. O hürən kimi atam, anam, mən yuxudan oyanardıq,  o itin  gözəl hürüşünə  diqqətlə qulaq asırdıq. Atam deyərdi ki, bu cür boğaz heç bir itdə yoxdur. O uzun bir səslə hürür, səsinin içində  xırda daşlar kimi müxtəlif cingiltili səslər atılır–düşür, qaynayır, həmin o uzun səsə rənglər qatırdı. Atam bir dəfə  gecə  o iti tutub  alaçığa gətirdi. İti  oxşayırdım. Toppuş,  səkil ayaqları vardı. Ürəyi uçunurdu. Birdən  alaçıqda burnunu bir az yuxarı  qaldıraraq  buruğa tərəf tutub elə hürdü ki, anamı ağlamaq tutdu. Elə  gözəl hürürdü ki, adamın ruhu dincəlirdi. O səs, səsdəki yatımlılıq, istilik, doğmalıq bizi  qəribliyə ay işığı, dəvə karvanı,  dəvənin ovsarı, karvanbaşı, qum səhrası, qumu sovuran   səhra küləyinə çəkirdi. Anam  itin səsində ay işığını gördüyünü deyirdi. Sankı evimizə ay işığı dolmuşdu. O it ancaq buruğa, aya, buluda  elə hürürdü. Qalan şeylərə adi itlər hürən kimi  “hav, hav” eləyirdi.

Anam deyirdi ki, mən o buruğun səsinə yatıram. İtin səsi də buruğa bir yaraşıq verirdi. Hər ikisi bizi sehrləyirdi. Atam  it və at haqqında bizə danışmaqdan yorulmazdı. Atamın işi - gücü məni, daha doğrusu, anamı heyrətləndirmək idi. Anam  heyrətləndisə, atamın əhvalı açılırdı.  Atam deyirdi ki, atın yorğası onun istedaddır. Bu istedadı ancaq onu sürən üzə çıxara bilər. Yalnız atam minəndə  atımız, şair demiş, “Yay kimi dartınıb, ox kimi süzürdü”. Başqası minəndə  yalnız dördnala çapırdı. İt də belə. Atam deyirdi, itin səsinin gözəlliyi onun istedadıdır. Təbiətin ona verdiyi bir gözəllikdir. Sonra o it qapımızdan yoxa çıxdı. Buruğa, Aya, buluda hürən olmadı. Anam yuxu yatmadı. Nə qədər axtardıq, nə o iti, nə də  başqa  itlərdə o səsi tapa bilmədik.

 

İndi    o vaxtdan  bir  qərinə və on üç il vaxt keçib.  Atam, anam həyatda yoxdur. Buruğu da  çoxdan söküblər. Bakıya köçmüşəm. Fermamız  dağılıb.   İndi Bakıda, Abşeron  sanatoriyasında  o tənha  itin səsi məni yaman ağladır. Anam, atam, fermamız,  o köhnə buruq yadıma düşür.  Yoldaşımın itin səsinin gözəlliyinə inanmağı gəlmir və mənim həmin səsə neçə hönkürməyimi  xəstə olmağımla əlaqələndirir.

 

Düz  14  gündür burdayam, o tənha it  dəstəyə qarışmır. Eləcə hürür, mənə elə gəlir ki, o hürdükcə öz səsinin başına dolanır. Səs də ona dolanır. Eynən həmin səs.  Fermamızdakı itimiz kimi. Deməli, bu səs o kökdəndir, o səsin  tağındandır,  ay işığı, tənhalıq, dəvə karvanı, qum səhrası eyni ilə bu itin səsində var.

 

Bir gecə o itin səsi gəlmədi, ağlamaq tutdu məni. Yoldaşım da mənə gülür. Adam da itin səsi üçün ağlayarmı?  Düşdüm həyətə, ha səslədim, ha çağırdım, cavab yox.  Dəstə   orda idi, tənha it yox. Bir də o səsi mən nə vaxt eşidəcəyəm? - düşündüm.  Qarşıma çıxacaqmı, ömür yetəcəkmi o səsi bir də eşitməyə?

 

Səhərisi bağı  dəli kimi axtardım, o iti  tapmadım. Sanatoriyanın çıxışında, mərkəzi yolda onu gördüm. Maşın vurmuşdu. Zənguləsi  ağzında qalmışdı.  Elə bil,  ağız dolusu bir səs asfalta calanmışdı, üstünə də ay işığı qonmuşdu.


Xəbərin orijinal ünvanı: http://news.lent.az/news/258573

Şahid olduğunuz hadisələrin video və ya fotosunu çəkərək bizə göndərin:
0552252950 (Whatsapp)

BU KATEQORİYADAN DİGƏR XƏBƏRLƏR