Beynəlxalq tədqiqatçılar qrupu tərəfindən Mars mühitində oksigen hasil etmək və ayırmaq üçün plazma əsaslı bir üsul hazırlanıb.
Metbuat.az "SciTechDaily" nəşrinə istinadən xəbər verir ki, bu, NASA-nın "Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization" eksperimentinə (MOXIE) tamamlayıcı bir yanaşmadır və kosmosa göndərilən cihazların hər kiloqramı üçün yüksək molekul istehsalını təmin edə bilər.
Belə bir sistem Marsda həyatı təmin edən sistemlərin inkişafında mühüm rol oynaya bilər. Bu sistem, həmçinin yanacaq, tikinti materialları və gübrələrin emalı üçün lazım olan xammal və əsas kimyəvi maddələr istehsal edə bilər.
"Journal of Applied Physics" jurnalında tədqiqatçılar Marsda məhsullar yaratmaq üçün yerli resurslardan istifadə və emal metodunu təqdim ediblər.
Atmosfer ilk növbədə oksigen istehsal etmək üçün parçalana bilən karbon dioksiddən ibarətdir. Atmosferin təzyiqi plazmanın alışması üçün əlverişli olduğundan, qırmızı planetdəki təbii şərait plazmalar tərəfindən bu sistemin istifadəsi üçün demək olar ki, idealdır. Komandaya Lissabon Universiteti, Massaçusets Texnologiya İnstitutu, Sorbonna Universiteti, Eyndhoven Texnologiya Universiteti və Hollandiya Fundamental Enerji Tədqiqatları İnstitutunun alimləri daxil idi.
Lakin, Marsda oksigen istehsalının qarşısını alan iki böyük maneə var.
"Birincisi, oksigen çıxarmaq üçün karbon dioksid molekullarının parçalanması. Bu, sındırılması çox çətin bir molekuldur. İkincisi, istehsal olunan oksigenin, məsələn, karbon qazı və dəm qazı olan qaz qarışığından ayrılması. Biz hər iki problemi eyni vaxtda həll etmək üçün bu iki tədqiqatçıları qeyd edib.
Maddənin dördüncü təbii vəziyyəti olan plazma elektronlar və ionlar kimi sərbəst yüklü hissəcikləri ehtiva edir. Elektronlar yüngüldür və elektrik sahələri ilə çox yüksək enerjilərə qədər asanlıqla sürətlənir.
Güllə kimi elektronlar karbon dioksid molekulu ilə toqquşduqda onu birbaşa parçalaya və ya vibrasiya etmək üçün enerji ötürə bilərlər. Bu enerji böyük ölçüdə karbon qazının parçalanmasına yönəldilə bilər. Fransa və Hollandiyadakı tədqiqatçılarla birgə bu nəzəriyyələrin doğruluğunu eksperimental olaraq nümayiş etdirilib. Üstəlik, plazmada yaranan istilik oksigenin ayrılması üçün də faydalı olduğu qeyd edilib.
Oksigen canlıların yaşaya biləcəyi bir mühit yaratmaq üçün açardır. Eyni zamanda gələcək Mars kənd təsərrüfatı üçün yanacaq və gübrələr istehsal etmək üçün başlanğıc nöqtəsidir. Gələcək missiyalar üçün yanacaqların yerli istehsalı tələb olunacaq. Hamısı gələcək insanların Marsda məskunlaşması üçün çox vacibdir.
Yaşıl yanacaq istehsal etmək və kimyəvi maddələri təkrar emal etmək üçün karbon dioksid molekullarını ayırmaqla, plazma texnologiyası Yerdəki iqlim dəyişikliyinin həllində də faydalı ola bilər.
