Bakı. Trend:
Trend-in “AzQtel” (“Sazz 4G) şirkətinin rəhbəri Ceyhun Mollazadə ilə müsahibəsi
- "AzQtel" “Sazz 4G”-yə simsiz genişzolaqlı çıxış şəbəkəsinin inkişafı strategiyası çərçivəsində hansı işlər aparır?
- Hazırda şəbəkəmiz Bakını, Sumqayıtı, Xırdalanı, Quba, Qusar, Xaçmaz, Şəki, Zaqatala, Beyləqan, Gəncə, Minəçevir, Masallı, Lənkəran və Astara rayonlarındakı yaşayış məntəqələrini, eləcə də Abşeron yarımadasının əksər qəsəbələrini əhatə edir. Biz Bakıda maksimum sayda baza stansiyalarını quraşdırdıq. Bakıda məlumatların ötürülməsisürəti hətta avtomobildə sürətli hərəkət zamanı sabit qalır. Əsas vəzifəmiz texnologiyanın yenilənməsidir, çünki WiMAX texnologiyasının gələcək inkişafı üzrə planlar qlobal səviyyədə dayandırılıb. Hazırda bazarda FDD LTE və TDD LTE kimi daha qabaqcıl texnologiyalar mövcuddur. Sonuncunun çevikliyi pik saatlarında trafiki optimallaşdırmağa və rasional bölüşdürməyə imkan verir. Lakin WiMAX və TDD arasında məlumatların ötürülməsi sürəti o qədər əhəmiyyətli olmadığına görə daha qabaqcıl texnologiyaya -TDD LTE Advanced - sərmayə qoymaq qərarına gəldik. Əgər keçiriksək, o zaman ən yaxşısı daha proqressiv texnologiyaya keçməkdir. Biz 3,5 meqahers tezliklərində sınaq buraxılışını həyata keçirdik. Bu tezlik resursu TDD LTE-yə çıxış texnologiyasından istifadə üçün daha optimal qəbul olunub. 3,5 meqahers tezlik spektri təkcə TDD LTE üçün deyil, həm də yaradılması 2020-ci ildən sonra gözlənilən 5G gələcək standartının inkişafı üçün müəyyən edilib.
Tezlik diapazonumuz bizə 2017-ci ilədək məlumatların ötürülməsi sürəti saniyədə 1 giqabitədək olab ilk Pre 5G şəbəkəsini qurmağa imkan verir. “BakuTel-2015” sərgisi çərçivəsində öz stendimizdə məlumatların saniyədə 900 meqabitədək ötürülməsi sürətini nümayiş etdiririk.
- Şəbəkənin əhatəsinin genişləndirilməsi baxımından yüksək tezliklərdən istifadə nə qədər rasionaldır?
- Belə anlayış mövcuddur ki, aşağı tezliklər şəbəkənin əhatəsini genişləndirməyə imkan verir, bununla belə onların buraxılış qabiliyyəti aşağı olaraq qalır. Aşağı tezlik diapazonundan fərqli olaraq, yüksək tezliklər – 3,5 meqahers və daha yüksək – böyük buraxılış qabiliyyətinə malikdirlər. Buna görə də GTI təşkilatı 5G şəbəkəsi üçün 3-6 meqahers tezkik resursunu daha məqbul, 3,5 meqahers tezliyini isə ən cəlbedicilərdən biri elan edib. Səsli servislər getdikcə mobil genişzolaqlı çıxışdan daha geridə qalır. Paradiqma ondan ibarətdir ki, səsli mobil xidmətlər üçün böyük buraxılış qabiliyyəti tələb olunmadığı halda, mobil genişzolaqlı internet üçün o, böyük əhatəyə nisbətən daha prioritetdir. Təcrübə göstərir ki, buraxılış qabiliyyətini artımaq üçün şəhər şəraitində bir-birinə yaxın baza stansiyalarının quraşdırılmasına ehtiyac var. Buna görə də bir çox ekspertlərin fikrincə, 5G TDD LTE standartı vasitəsilə yüksək tezliklərdə inkişaf edəcək.
Rabitə standartlarına gəlincə, birmənalı şəkildə demək olar ki, 3G 2G-yə nisbətən bazarı daha tez tərk edəcək, və onun yerinə 4G və 5G texnologiyaları gələcək. 2G-yə gəlincə, bu rabitə standartı səsli rabitənin hazırda bir çox ölkələrdə fəal sınaqdan keçirilən VoLTE (Voice over LTE) texnologiyasına tam miqrasiya etməsinədək mövcud olacaq
- Səsli rabitə xidmətlərin IP-yə miqrasiyası mobil səsli xidmətlərin qiymətinin bundan sonra azalmasına təsir edə bilərmi?
- Güman edirəm ki, istifadəçilər fiksasiya edilmiş ödənişi həyata keçirəcəklər, məsələn, internet trafiki paketinin alınmasına görə 10-20 manat həcmində, bura səsli xidmətlər də baza olaraq daxil ediləcək. Yəni səsli xidmətlər üçün ayrıca ödəniş alınmayacaq və bu servis təklif edilmiş paketin hissəsin olacaq. Bu mənada VoLTE inqilabi texnologiya olacaq və abonentlər mobil genişzolaqlı internetə qoşulma haqqını ödəməklə ümumilikdə 3 servis – məlumatların ötürülməsi xidmətləri, videokontentə baxış və səsli xidmətlər - əldə edə biləcəklər.
- Belə olan halda qeyd etmək olarmı ki, “Sazz 4G” ehmalca rabitə operatoruna çevrilir?
- Biz internet servis provayderiyik və məlumatların ötürülməsi xidmətini göstəririk. Şəbəkəmizi qurarkən başlanğıcda WiMAX texnologiyasına üstünlükverdik. İndiki reallıqda isə bu texnologiya “kənd” texnologiyasına çevrilir, yəni ondan istifadə Bakı və iri şəhərlərdən kənarda getdikcə daha rasional olur. Bakıda internet trafikə tələbat xeyli artıb və WiMAX faktiki olaraq istifadəçilərin tələbatlarına cavab vermir. İnternet trafikdən istifadə geometrik tərəqqi ilə artır və bu tendensiya yaxın illərdə qorunacaq. Bununla da yüksək tezliklərin mövcudluğu göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin artırılması ilə birlikdə abonent bazasını artırmağa imkan verəcək. 1 giqabitədək sürətlə məlumatların ötürülməsi xidmətlərini göstərməyə imkan verən TDD LTE Advance (Pre5G) texnologiyasına keçid perspektivli planlarımıza daxildir. Ümid edirik ki, 2016-cı ilin sonunadək bu texnologiya bəzi Asiya ölkələrində kommersiya istifadəsinə veriləcək və biz həmin vaxtadək bu keçidi həyata keçirmək üçün investorlarımızla danışıqları başa çatdıra biləcəyik. Birinci fazada Abşeron yarımadasını sıx əhatə etmək və istifadəçilərimizə bu şəbəkəyə qoşulmağa imkan verəcək qurğuları təqdim etməyə hazırlaşırıq.
- Mövcud abonentlərin yeni standarta miqrasiyası necə baş verəcək?
- Mövcud abonentlərin yeni texnologiyaya keçməsinin bir neçə variantı var. Bu, ehmalca və ani keçiddir. Əgər operator bir həftə və ya ay ərxzində abonentlərini son istifadəçi qurğuları ilə təmin etmək qabiliyyətinə malikdirsə, keçid ani ola bilər. Ehmalca keçid isə bir il ərzində iki standartın paralel mövcudluğunu nəzərdə tutur. Bu dövr ərzində yeni abonentlər LTE şəbəkəsinə qoşula bilərlər, WiMAX texnologiyasından istifadə edən mövcud abonentlərə isə LTE-yə güzəştli miqrasiya şərtləri təklif edilir, məsələn, köhnə modemin yenisilə güzəştli əsasda əvəz edilməsi qismində.
Biz bu miqrasiyanı artıq həyata keçirmiş operatorlar ilə məsləhətləşmələr aparacağıq. Lakin istənilən halda abonentlərimiz üçün WiMAX-dan LTE-yə keçidin asan olması üçün maksimum səy göstəriləcək.
Bizi Twitter-dən izləyin: @trend_az
