Dünən İstanbulda 23-cü Dünya Enerji Konqresi öz işinə
başladı. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin də iştirak etdiyi
Konqres bir sıra maraqlı məqamları ilə diqqət çəkdi. Xüsusilə
təyyarə böhranından sonra Rusiya prezidenti Vladimir Putinin ilk
dəfə Türkiyəyə gəlişi maraq doğururdu.
Publika.az Rusiyanın “Kommersant” nəşrinin jurnalisti
Andrey Kolesnikov İstanbuldan hazırladığı reportajı təqdim
edir.
***
Konqresin keçirildiyi mərkəzin foyesində maraqlı hadisə yaşandı.
Bir gənc əlində qutu ilə içəri keçmək istəyəndə onu saxladılar.
Çünki qutu şübhə doğurmuşdu.
- Bu, Putinə hədiyyədir – gənc ingilis dilində
səbirlə izah edirdi.
- Hansı hədiyyə? – türklər də eyni dildə təəccüblə
soruşdular.
- Burada... gicgahlar... – gənc nəsə etiraf
etdi.
Görünən odur ki, gənc də qutuda nə olduğunu bilmir. Bu şərait
mühafizəçiləri də utandırdı.
- Siz nə deyirsiniz? – lakin mühafizə inanmaq
istəmirdi.
- Putinə ad günü hədiyyəsidir. Siz
yoxlayacaqsınız?!
Mən onu içəri buraxıb-buraxmadıqlarını anlamadım, çünki forum
qəfildən başladı.
***
Vladimir Putin və Rəcəb Tayyip Ərdoğan yan-yana oturmuşdular.
Ərdoğandan solda həyat yoldaşı əyləşmişdi. Azərbaycan Prezidenti
İlham Əliyev isə Putinin sağında idi.
Rusiya və Türkiyə prezidentləri mehriban danışırdılar. Sanki köhnə
dostlar kimi.
Hər kəs yerini alır və sammit başlayır. İlk olaraq 15 iyul dövlət
çevrilişinə cəhd zamanı yaşananlardan bəhs edən sənədli film
nümayiş olunur. Ən diqqət çəkən məqamlardan biri zalda əlində
avtomatlar olan mühafizəçilərin olması idi.
Türkiyənin baş naziri Binəli Yıldırımın çıxışından sonra qısa
səhnəciklər nümayiş olundu və bir sıra şeirlər səsləndi.
Şimali Kipr prezidenti Mustafa Akıncıdan sonra Venesuela prezidenti
Nikola Maduro çıxış etdi.
- Bizə neftin ədalətli və həqiqi qiyməti lazımdır
– Nikolas Madurov bildirdi.
Əslində, bütün forumun məqsədi də bu idi. İnsanlar məhz neftin
hasilatının hansı səviyyədə dondurulması məsələsini müzakirə etmək
üçün toplaşmışdı. Hazırda hasilatın donunu açan İran və İraq
nümayəndələri İstanbula gəlməkdən imtina etmişdi...
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev çıxış etdi və hazırda neft
bazarındakı vəziyyətə toxundu. Onun çıxışı alqışlarla
qarşılandı.
Və budur, Vladimir Putin səhnəyə çıxdı. Demək olar ki,
zaldakılardan çoxu ayağa qalxaraq, onun çıxışını telefonun
videoyaddaşına köçürürdü. Çünki təyyarə böhranından sonra Putin
Türkiyədə pop ulduzlar Tarkan və Sərdar Ortacdan daha məşhur
olub.
Putin dünyanın karbohidrogen ehtiyatlara tələbatının azalmadığını,
əksinə getdikcə artdığını vurğuladı.
O, “OPEK-də hasilatın limitinin müəyyənləşdirilməsi” məsələsinə
toxunaraq dedi:
- Biz bu ideyanı tamamilə dəstəkləyirik.
Rusiya prezidenti Qərb himayəçiləri haqqında da danışdı:
- Onlar öz tərəfdaşları haqqında düşündüklərini deyirlər,
lakin heç vaxt şəxsi maraqlarını da unutmurlar...
***
Forum fasilə elan etdi. Görünür, artıq iş yekunlaşırdı.
Ən maraqlı məqam “Türk axını” layihəsinin imzalanması məsələsi idi.
Mərasim başlanmamışdan öncə türk jurnalist Siyamend Kaçmaz söhbət
zamanı hər şeyin artıq həll olunduğunu dedi:
- Siz foyedə “Türk axını” stendlərini gördünüz? Bu heç vaxt
belə olmamışdı. Orada bütün təfərrüatlar, marşrut xətləri, hətta
video da var. Mütləq imzalayacaqlar. Deməli, onlar hər şeyi həll
edib.
İmzalanma mərasiminə qədər jurnalistlərlə birlikdə hər iki
nümayəndə heyətinin üzvləri də gözləyirdi. Demək olar ki, artıq üç
saat keçmişdi. “Qazprom”un rəhbəri Aleksey Miller mənə danışdı ki,
“Türk axını” kəmərinin iki habın tikintisi haqda hökumətlərarası
razılaşma imzalanacaq. Bu məsələ həll olunub.
“Rosneft”in başçısı İqor Seçin isə öz növbəsində ehtiyatla
bildirdi:
- Siz təsəvvür etmirsiniz ki, biz bu çoxmilyardlı
sazişlərin üzərində nə qədər işləmişik. Bəzən hər şey bir sözdən
asılı ola bilər.
Hər iki prezidentin iştirakı ilə hökumətlərarası razılaşmanı Rusiya
energetika naziri Aleksandr Novak və Türkiyənin energetika və təbii
sərvətlər naziri Berat Albayrak imzaladı.
İmzalanma başa çatdı. Putinlə Ərdoğan köhnə dostlar kimi
davranırdılar. Sanki təyyarə böhranı olmamışdı. Əslində, onlar lap
əvvəldən dost idilər. Hələ 2009-cu ildə bir türk jurnalist
danışırdı ki, Ərdoğanla Putinin görüşünün protokol hissəsi başa
çatandan sonra, o, kameranı söndürməyib. Otaqdakı jurnalistlər
bayıra çıxarılırdı. Həmin vaxt Ərdoğanla Putinin dialoqu kameraya
düşmüşdü. Putin Ərdoğandan Yeni ili harada qeyd edəcəyini soruşurdu
və öz çiynində ağrılardan şikayət edirdi. Artıq onlar o vaxtda
köhnə dostlar idi. Eynilə indi də dörd saatlıq danışıqlardan sonra
onlar köhnə dost olduqlarını göstərdilər.
Asif
