Gəncə Dövlət Universitetinin 3-cü kursunda oxuyurdum. Filologiya fakültəsində. Pedaqoji praktikaya gedəcəkdik. Şəhərin ən ucqar bir yerində yerləşən orta məktəbə düşmüşdük. Praktika müəllimimiz rəhmətlik Həsənxan müəllim dedi ki, getdiyimiz məktəb çətin tərbiyə olunan uşaqların məktəbidir. Ona görə də burada sizin dərs deməyiniz lazım deyil, başınızı salamat saxlaya bilsəniz, bu, elə sizin üçün əsl praktikadır. Bu söz ürəyimizə toxundu. Axı biz neçə illərdir, dərs demək arzusu ilə oxuyurduq. Şagirdlərin qarşısında dayanıb dərs demək həyat idealımıza çevrilmişdi.
Qrupumuzda 24 tələbə var idi. İki hissəyə bölündük. Bir hissəmiz başqa məktəbə (şəhərin mərkəzində yerləşən), mən olduğum hissə isə şəhərin bu başı bəlalı məktəbinə düşdü.
Nə isə... 12 tələbə, bir də praktika müəllimimiz gəldik həmin məktəbə. Bizə bir otaq verdilər ki, siz bu otaqda oturun, yazın, pozun, amma siniflərə girməyin, koridora tez -tez çıxmayın, axırda qiymətləriniz “əla” yazılacaq.
Öyrəndik ki, məktəbdə kişi müəllim yoxdur, bir-ikisi varmış, onları da yuxarı sinif şagirdləri döyüb məktəbdən qovublar. Bölünən qrupumuzda cəmi iki oğlan var idi, bir mən, biri də məndən qorxaq, qalanı da qız. Bəs biz neyləyək?! Qızlarımızın yanında biz indi qorxudan dərsə girməyəkmi? Arzularımız tamamilə məhv olub. Gəncənin məktəblərində nə qədər dəcəl uşaqlar var - hamısı bu məktəbə yığılıb. Hələ bu bir yana, orta təhsilini bitirmiş uşaqlar da gəlib məktəbin bufetində çay içirlər. Bilirik ki, bir uşağın xətrinə dəysək və ya “iki” yazsaq, həmin uşağın bufetdə çay içən böyük qardaşına hesabat verməli olacağıq.
İlk dərs günü qrup qızlarımız dedi ki, gəlin gedək bufetdə çay içək. İlahi bu, necə təklifdi?! Necə gedək? Birdən o uşaqlar bizim qızlara söz atdı, bəs onda neyləyək? Nə isə, getdik. Bir stolda cəm olduq. Bizdən aralı bir dəstə uşaq oturmuşdu, qızlı-oğlanlı deyib gülürdülər. Yeddinci sinifdə oxuyardılar. Biz də guya elmdən – zaddan danışırıq. Birdən qulağım çaldı ki, stoldakı uşaqlar bizdən nəsə deyirlər.
Qızın biri:
- Kim gedib onların qarşısındakı qənddəndən bir qənd gətirər?
Elə bu zaman oğlanlardan biri gəlib bizim stoldan bir qənd apardı.
Biz də dinmirik.
Sonra bir oğlan da gəlib iki qənd apardı. Biz də lal-kar dayanmışıq. Həddimiz nədir bir kəlmə söz deyək?!
Lap sonda qızın biri gəlib qənddanı birdəfəlik apardı. Biz də dinmədik. Qənddanı aparan qız oxuyurdu:
Stəkana qənd salmışam,
Ürəyimə dərd salmışam.
Uşaqlar bu iki misranı xorla oxuyurdular. Biz kor-peşman otağa qayıtdıq. Qızlarımızın yanında utanıb az qala yerə girirdik. O da ola, sevdiyin qız da yanında ola.
Sabah dedim ki, yox e, mən dərs deməliyəm. Jurnalı götürüb məktəbin dərs hissə müdiri ilə sinfə daxil oldum. Yeddinci sinifdi. Həmin bufetdəki uşaqlardır. Səs-küydən qulaq tutulur. Maqnitofonun səsi, qışqırıq, söyüş otağı başına götürüb. Hətta partaların üstə çıxıb rəqs edənlər var. Arada qulağıma tanış misralar da gəlir.
Stəkana qənd salmışam,
Ürəyimə dərd salmışam.
Dərs hissə müdiri nə qədər elədi, uşaqlar səslərini kəsmədilər. Guya uşaqlara məni təqdim edirdi. Axırda əlacsız qalıb çıxıb getdi, mən qaldım tək. Yarım saatdan sonra uşaqlar sakitləşdi. Oğlanın biri dedi, müəllim niyə dinmirsiniz?! Dedim, rəqsləriniz çox xoşuma gəlir. Davam edin. Bir az da oynadılar. Sonra sakit oturdular. Elə bu zaman qapı açıldı. Bir oğlan başını içəri salıb dedi:
- Lələ, filankəsə “beş” yaz.
Sonra qapı yenə açıldı.
- Lələ, filankəsə icazə ver.
Yenə qapı: filankəsə “beş” yaz.
Hamısına da “oldu” deyirəm.
Zəng çalınır. Həmin uşaqlar məni otağımıza qədər ötürürlər. Hamsı mənlə gülə-gülə xudahafizləşir. Əslində bu xoş ayrılma deyil.
Sabah səhər tələbə yoldaşlarım və praktika müəllimimizlə məktəbin həyətinə daxil olan kimi üçüncü mərtəbədən qızlar və oğlanlar məni salamlayır.
- Qəşəm müəllim, privet.
Həsənxan müəllim deyir ki, nahaq uşaqlara özünü tanıtdın. Çətin olacaq sənə. Yaxşısı budur ki, sən heç məktəbə gəlmə. Qiymətlərindən arxayın ol.
Otağa çatan kimi jurnalı götürüb öz sinfimə gedirəm. Yenə səs-küy... Amma bu gün səs-küy azalıb bir az. Uşaqların adlarını soruşuram, mənasını deyirəm. Sevinirlər. Hətta dəftərə qeyd edənləri də olur. Kim şeir yazır? - soruşuram. Hamısı əlini qaldırır. Bir-bir şeirlərini deyirlər. Əslində bunların şeirləri əzbər bildikləridir, yəni “Dovşan”, “Uşaq və buz”, “Keçi”, və “Xoruz” şeirləridir. Növbə arxadakı qıza çatır. Uşaqlar yerdən qışıqırlar ki, “Qənd” şeirin de. O da uca səslə başlayır:
Stəkana qənd salmışam.
Ürəyimə dərd salmışam.
Zəng çalınır. Uşaqlar məni otağımıza qədər ötürürlər.
Sabah yenə belə. O biri gün də bu cür. Artıq uşaqlara dərs keçirəm. İndi onlar mənimlə otağımıza qədər yox, qaldığım yataqxanaya qədər gəlirlər. Ayrılanda kövrəlirlər.
Praktikamız başa çatanda uşaqlar göz yaşlarını saxlaya bilmədilər. Mən də kövrəldim. Müəllimliyin şirinliyini daddım.
İndi aradan illər keçib. Həmin uşaqların bəziləri ilə görüşürük. 4 nəfəri Qarabağ döyüşlərində şəhid olub. “Stəkana qənd salmışam deyən” qız Gəncədə baxça müdiridir. Hər görüşəndə deyir: “Qəşəm müəllim, sən allah bağışlayın, sizin stolunuzdan qənddanı götürdüyümə görə...”. Mən də hər dəfə gülümsəyirəm. O isə kədərlənir. Deyir, uşaq şeirlərinizi çox sevirəm, uşaqlara da öyrədirik. Dedim, mən də sizin şeirləri əzbər bilirəm: “Stəkana qənd salmışam...”. O, utanır. Deyir, bu şeiri nənəsi oxuyarmış. Sonra başını qaldırıb lap uzaqlara baxır, 1980-cı ilin əvvəlinə, 7-ci sinif otağına...
